Vaak komen we problemen tegen als reactief naar andere honden, angstig of reactief naar vreemde mensen, angst op straat of angst voor vreemde voorwerpen.
We proberen dan van alles maar vaak lukt het niet goed om een gedragsverandering te creëeren.
Hoe komt dan nou?
Vaak is het stressniveau van de hond in die situaties zo groot dat er geen mogelijkheid is voor de hond om iets te kunnen leren uit zo‘n stressvolle situatie. De hond zit dan zo hoog in zijn emotie dat hij overschakelt naar een vlucht of vecht systeem.
Stel.. wij staan samen op de kermis voor het spookhuis. Ik wil eigenlijk niet naar binnen want ik vind spookhuizen vreselijk! Dat onverwachtse en de mogelijkheid dat er iets engs op mij afkomt hou ik absoluut niet van. Maar jij haalt me over om toch naar binnen te gaan. Eenmaal binnen en in het karretje wat me overal langs leidt zeg jij tegen mij „ Esther, ik weet dat jij wiskunde heel lastig vind maar ik ga je nu uitleggen hoe je worteltrekken moet doen“. Ik zit naast jou in dat karretje en ben eigenlijk alleen maar om me heen aan het kijken of er niks engs aan komt en of ik moet maken dat ik weg kom of dat ik me met hand en tand moet verdedigen om wat er op me af komt. Ik ben met mijn gedachten al helemaal niet bezig met wiskunde omdat ik te gestresst ben met wat me eventueel zou kunnen overkomen daar. Ons brein kan op dat moment niet meer schakelen naar iets anders als dat. Ook wij kunnen niks leren op het moment dat we onder hevige stress staan.
Een brein van de hond werkt precies zo! Een hond die onder grote spanning staat kan op dat moment niks leren. En is zeker niet bereid om een beloning aan te nemen. De stress is te groot op dat moment.
Als je een hond moeilijke dingen aan wil leren is het heel belangrijk dat je gaat zoeken naar manieren om onder stressniveau te werken. Pas dan onstaat er ruimte om de situatie te kunnen inschatten, het vlucht of vechtsysteem weer uit te zetten en iets positiefs uit een situatie te halen. Dat kan soms lastig zijn en vraagt iets van de creativiteit van de eigenaar. Je zal situaties moeten creëeren waarin je ziet ah oké zo is hij ontspannen genoeg.
Hoe doen je dat dan?
Vaak is afstand de grootste gamechanger.
Terug naar de kermis. Stel ze zouden het spookhuis aangepast hebben met een grote glaswand en goede verlichting zodat ik van buitenaf eerst eens kan kijken wat daar binnen allemaal gebeurd.. dat zal al zoveel verschil maken. We staan daar buiten van een afstand rustig te kijken en ik zie precies wat wanneer komt en waar de enge dingen zitten. Dan kan ik me daar alvast op instellen. En de daarop volgende weken en maanden gaan we elke dag voor dat spookhuis op een bankje zitten en kijken steeds maar weer van een afstand wat daar binnen gebeurd. Dan word het voorspelbaar voor me en kan ik er iets mee. Op een gegeven moment lukt het me zelfs te luisteren naar je worteltrekken verhaal en begin ik die materie ook te snappen. En elke keer dat ik naar het spookhuis kijk en ik dat ontspannen kan doen krijg ik €10 van jou in m’n hand gedrukt. Mijn angst zakt weg en op een gegeven moment durf ik wel naar de drempel van het spookhuis te gaan. Maar wel met de lichten aan en met de afspraak dat ik op die drempel ook veilig ben en er niemand met een bijl op me afkomt. Ook op die drempel nemen we weer weken de tijd om het allemaal rustig te bekijken en krijg ik weer €10. Word ik toch bang of merk ik dat ik toch zenuwachtig word gaan we weg van de drempel en zoeken we een middenweg ergens tussen de drempel en het bankje waar we eerst zaten. En zoeken we weer naar een plek waar ik me wel ontspannen kan.
En dit is eigenlijk ook hoe je zou moeten werken met een hond. We stappen in hondentraining vrij snel over drempels heen, en willen vaak veel te grote stappen nemen. Dat maakt dat de hond steeds weer in dat vlucht of vechtsyteem terecht komt en niet onder stressniveau iets leren kan.
Hondentraining is meer dan alleen afleiden en af en toe een koekje geven. Je zal steeds moeten kijken kan hij dit nog handelen of heeft hij teveel stress. Kan hij nog leren of overvraag ik hem. Werk ik nog wel onder zijn stressniveau?
Op moment dat je steeds die plek opzoekt waar hij ontspannen is en als je dan gaat counterconditioneren (beloningen geven bij elk gewenst en ontspannen gedrag wat je ziet zo lang het object/ hond mens in het gezichtsveld is) ga je uiteindelijk een gedragsverandering zien. De hond leert ontspannen te kunnen zijn op grote afstand van hetgeen waar hij angstig of reactief op is en krijgt een prettig gevoel omdat hij daarvoor nog extra beloond word. Dan krijg je dat zijn motivatie rondom dat gebeuren veranderd en het stap voor stap beter gaat.
Ja maar Es het is hier zo druk en ik kan niet altijd uitwijken of afstand creëren! Klopt! Soms loop je op een paadje waar je bijv die andere hond echt niet uit de weg kan gaan.. neem voor dat moment even je verlies en probeer zo gauw mogelijk weer op afstand te komen. Haal diep adem en door…
Tip! Zoek plekken waar je samen op grote afstand lekker zitten kan op een bankje en kijk samen wat er allemaal op die grote afstand voorbij komt. Beloon zijn ontspannen gedrag. Vaak is dit een hele mooie start omdat hij dan zonder zelf ook nog in beweging te moeten zijn rustig kan kijken wat er allemaal gebeurd op straat. Ook dit is leren.
Goed, doe je ogen dicht en probeer je in te leven in de volgende situatie. Je loopt in je eentje in het donker op straat. Je hebt een beetje een onprettig gevoel, de lucht ruikt scherp en het rommelt in de verte. Je kan het niet goed thuis brengen maar ergens herken je het van een tijd geleden. Maar wat het precies was kan je niet meer thuisbrengen. Je word steeds angstiger, alsof er elk moment iets onheilspellend kan gebeuren, dreiging zit in de lucht. Dan zie je lichtflitsen, hoor je sissende en knallende geluiden, een brandlucht verspreid zich. Je kan niet begrijpen waar het vandaan komt en wat het is. Het liefst wil je je verstoppen maar dat gaat niet, er zijn geen plekken om veilig te kunnen schuilen. Waar je ook naar toe gaat je hoort, ziet en ruikt het overal. Je probeert te vluchten en in blinde paniek ren je de straat door, maar het is overal. Kon je je maar ergens veilig voelen maar je bent zo bang en er is geen ontkomen aan…
Dieren zijn nu eenmaal erg bang voor vuurwerk. Het liefst willen ze zich verstoppen totdat alles voorbij is.
Er is al veel over geschreven en terug te vinden op internet. Er is van alles te lezen over tijdig beginnen met trainen en stapsgewijs ongevoelig maken voor het geluid en het her conditioneren van je hond voor vuurwerk. De training ligt niet alleen bij het wennen aan de geluiden maar vooral bij een ander gevoel aan vuurwerk gaan koppelen. Als je tijdig begint met oefenen, 2 a 3 maanden van tevoren, kan je oud en nieuw een heel stuk gemakkelijker maken voor jou en je hond. Maar wat als dat allemaal niet gebeurd is? Of dat je een nieuwe hond krijgt die al angstig is voor vuurwerk? Wat kan je dan nog doen?
Algemene tips
Dwing de hond niet om naar buiten te gaan om hem zo proberen te laten wennen aan vuurwerk. De hond wordt juist angstiger, omdat hij elke keer een negatieve ervaring opdoet als hij schrikt van een hard geluid. Een plasje in de tuin is prima.
Probeer het volume van harde geluiden zoveel mogelijk te verminderen door de buitendeuren te sluiten, rolluiken naar beneden te doen en muziek te spelen om het geluid te camoufleren.
Probeer de hond niet uit zijn schuilplaats te halen als hij die opzoekt. Hij voelt zich hier veilig en kan op deze manier zijn angst verminderen.
Laat de hond bij u liggen als dit hem kalmeert. Geef hem de steun die hij nodig heeft.
Creëer een veilige haven, Wanneer de hond een plek heeft waar hij zich terugtrekt, dan kunt u de angst nog verder verminderen door te zorgen dat de hond zich hier nog veiliger voelt. Zorg ervoor dat de intensiteit van de prikkel (vuurwerk, harde geluiden) zoveel mogelijk verminderd wordt door de plaats donker te maken met dekens. Geef hem een kledingstuk met uw geur en zorg ervoor dat de hond de plek makkelijk kan verlaten als hij dit wil. Leg eventueel dekens op de grond zodat de hond zich hierin kan verstoppen en doe de gordijnen dicht en het licht en de muziek aan om het geluid te camoufleren.
Halsband om met telefoonnummer zodat mocht hij toch per ongeluk ontsnappen mensen jou kunnen bereiken. Met een GPS tracker kan je sneller zijn locatie vinden, want bedenk honden in blinde paniek kunnen grote afstanden afleggen.
Voor de honden in Curaçao en Bonaire geldt: honden niet buiten aan de ketting laten of in hun hok. Het zal niet de eerste keer zijn dat een hond zich in paniek ophangt aan zijn eigen ketting of dat er bewust vuurwerk in de hokken gegooid word. Zorg voor een plek binnen. Liever niet in de badkamer omdat een badkamer het geluid meestal versterkt.
geef ze iets te kauwen, door te kauwen worden honden rustig. Door kauwen komt dopamine en endorfine vrij, een lichaamseigen stof waar ze rustig/ blij/ ontspannen van worden. Dus een buffelhuiden bot is top.
Vindt u een hond/kat of bent u uw hond/kat kwijt, kan je dat doorgeven aan de stichtingen op het eiland, breng een foto mee! Te denken valt aan Rescue Paws, Carf, Alle Hadoc, Feed friends, het asiel en stichting Dog. Hoe meer mensen het weten hoe beter. Op Facebook zijn voor Curaçao een aantal initiatieven die uitmuntend werk verrichten zoals Curacaopets Lost and Found van Branca Heus ( https://www.facebook.com/curacaopets.lostandfound) en durf te vragen dieren Curacao en de de groep Rescue Animals Curaçao. Deze pagina’s en groepen hebben een groot bereik dus doe ook daar een melding van de vermissing.
Voor Nederland geldt meld je dier als vermist bij het plaatselijk asiel, amivedi en vraag hulp bij de verschillende zoekgroepen in uw regio. Deze mensen zijn zeer ervaren in het zoeken van vermiste honden.
De honden op Curacao krijgen met regelmaat een combinatie van een aantal pillen wat acepromazine bevat, waaronder Vetranquil/ sedalin/ calmivet. !!! Probeer deze middelen te vermijden!!!!!!!. Vaak word dit door dierenwinkels verkocht en is het vrij verkrijgbaar. Het middel werkt spierverslappend waardoor het lijkt alsof de hond rustig is. Helaas is dit niet het geval. Uw hond hoort alles nog, sterker nog Vetranquil versterkt geluiden, de hond is nog angstig maar kan alleen niets meer ondernemen. Daarnaast kan acepromazine ook de bloeddruk verlagen en onderkoeling geven. Voor dieren met epilepsie en/of hartproblemen mag acepromazine niet gebruikt worden. Stel je voor, je bent fobisch voor spinnen en er zit er 1 vlakbij je maar je lichaam werkt niet meer mee om te vluchten. Bewezen is al een aantal jaren dat dit middel geen oplossing is voor het probleem maar het vaak verergerd. Nog een nadeel is dat je de dagen vooraf aan oud en nieuw je hond niet al gaat lam leggen, je kan nou eenmaal niet 5 dagen je hond drogeren. Ook voor oudere honden is het zeer zeker niet geschikt.
In Nederland zijn 2 middelen geregistreerd voor geluidsgevoeligheid bij honden, dit zijn Pexion en Sileo.
Sileo: Dit is een relatief nieuw middel tegen geluidsangst, het is een sedativum en heeft een bewustzijnsverlagende werking. De werkzame stof is dexmedetomidine. De pasta wordt geleverd in een spuit en dient aangebracht te worden slijmvlies, zover mogelijk achterin de bek, achterin de wangzak. Het vermindert angst in stressvolle situaties en het werkt niet versuffend. Het effect is al na een kwartier / een uur merkbaar. Het werkt 2-3 uur en mag meerder keren gegeven worden. Sileo is alleen verkrijgbaar op recept van een dierenarts.
Pexion word voorgeschreven bij honden met geluidsgevoeligheid, de werkzame stof is Imepitoine. Het heeft een sterk angstremmende, niet sederende werking en werkt op een soortgelijke manier in de hersenen als de benzodiazepines. Oorspronkelijk is dit een medicijn wat alleen voorgeschreven werd bij epilepsie, maar inmiddels heeft men geleerd dat het ook bij geluidsreactiviteit een positieve werking heeft, er is dan echter wel een hogere dosering nodig. Bij vuurwerkangst is het belangrijk zeker 2 dagen van tevoren te starten.
Een alternatief voor het behandelen van plotselinge paniekaanvallen, is diazepam (valium). Ook diazepam sedeert (versuft), maar vermindert de angst zonder dat het dier gevoelig lijkt te worden voor geluid. Let op, dit middel maakt wel slaperig.
Bijwerkingen van diazepam: spierzwakte, verhoogde eetlust, opwinding (voorzichtig bij agressieve dieren! toedienen kan dan totaal een verkeerde uitwerking hebben) en bij langdurig gebruik (3-4 weken) treedt verslaving op. Niet toedienen aan dieren met een lever- of nierprobleem. Bij langdurig gebruik een zware belasting voor lever en nieren. Nog steeds een heftig middel maar wel een beter alternatief dan acepromazine.
Alprazolam. Het verminderd angst en laat het leervermogen een beetje afnemen. Zo word een slechte ervaring niet helder geregistreerd waardoor het ook niet als negatief opgeslagen kan worden. De hond word niet suf, zeer groot voordeel! Je kan al dagen van te voren starten met geven zodat de aanloop ook als rustig ervaren word. Dit is vooral geschikt voor zeer angstige honden en kan ook bij oudere dieren meestal goed gegeven worden. Overleg in deze situatie altijd even met de arts. Voor het beste resultaat is het goed om 1 a 2 dagen van te voren al te beginnen met Alprazolam. Maar over het algemeen werkt het gelukkig ook afdoende alleen op de dag zelf. Bij zeer angstige honden kan je al op de 28e starten. In Nederland is dit middel niet geregistreerd voor geluidsgevoeligheid en kan het alleen per uitzondering voorgeschreven worden door een dierenarts.
Om het gevoel van veiligheid nog verder te vergroten kunt u een Adaptil verdamper in het stopcontact vlak bij de veilige haven steken. De geruststellende feromonen die deze verdamper verspreidt zorgen ervoor dat de schrikreactie wordt verminderd en de angstreactie minder hevig zal zijn.
Het Thundershirt word door een grote groep angstige honden als zeer prettig ervaren. Het geeft een gevoel van veiligheid.
Kan je het orginele thundershirt niet vinden is een do it yourself met rekverband een prima alternatief.
CBD olie kan bij angstige honden een goed resultaat geven. Voor honden gebruikt men over het algemeen de olie met 5% of 10% CBD. Rustig aan met doseren, 1-3 druppels per keer op zou voldoende effect moeten geven, en meestal is 2-3x daags een dosering voldoende.
Heb je een hond die wel zenuwachtig is maar niet heel angstig zou je kunnen kiezen voor composure pro, een koekje wat lichaamseigen stoffen bevat dat rustig maakt. Ook dit kan langere tijd gegeven worden waardoor ook de aanloop prettiger verloopt.
Ook zijn er Bachbloesemremedies te koop die zouden moeten helpen. Bach rescue is dan het meest gebruikte middel voor deze situatie. Ook het natuurlijke middel Puur nervositeit zou goede resultaten behalen als ondersteuning. Voor beide geldt, alleen geschikt voor dieren die onrustig maar nog niet echt angstig zijn.
Kruiden als st Janskruid, Citroenmelisse, Valeriaan, passiebloem en andere rustgevende kruiden zouden kunnen ondersteunen bij lichte angst.
Als je ruim op tijd begint zou je Zylkene of Telizen kunnen gaan gebruiken, heeft ongeveer 1-2 maand nodig om in te werken maar een prima ondersteuning van een herconditioneringsprogramma. Het is een voedingssupplement dat de werkzame stof alfa-casozepine of L-Theanine bevat, een eiwitstructuur dat een angstdempende, rustgevende werking heeft. Het helpt huisdieren met veranderingen in hun leefsituatie om te gaan
Ook Clomicalm is een vaak gebruikt medicijn bij angsten en wat bij herconditioneren zeer geschikt is. Maar ook hier geldt weer ruim van te voren beginnen. Tenminste 2 maanden voor oud en nieuw, liefst eerder.
Stapsgewijs ongevoellig maken voor vuurwerkgeluiden dmv een cd:
De vuurwerk-CD’ van 2 gerenommeerde Engelse gedragsdeskundigen Sarah Heath en Jon Bowen zijn erg populair. Hun CD’s bevatten duidelijk instructies hoe je ze kunt toepassen bij je hond. Je kunt de geluiden van deze CD inclusief handleiding gratis downloaden via de website van Dogs Trust. ( Bij vuurwerk spelen naast het geluid ook trillingen, geur en lichtflitsen een rol bij de angst. Mochten de geluiden op de CD niet voldoende effect hebben, dan kun je (voor zover mogelijk) deze factoren toevoegen aan de training. Hoe je deze vuurwerktraining stap voor stap kunt aanpakken wordt uitgelegd op de website van Monique Bladder. Hou er rekening mee dat de resultaten nogal wisselend kunnen zijn. De ene hond vind de voorbereiding met een CD er prettig en vertonen minder angst in het algemeen bij het horen van vuurwerk op straat. Maar een grote groep honden doen het bij het horen van de CD erg goed maar als het dan in het echt is helaas een stuk minder.
Het cheese spel spelen is een leuke manier om toch het vuurwerk vast een klein beetje leuker te maken. Dit kan natuurlijk alleen als de hond niet volledig vast zit in zijn angst maar nog bereid is om iets te eten en een spelletje te spelen.
cheesespel
Bronnen:
Faculteit Diergeneeskunde, Gedragskliniek voor Dieren – Vuurwerkangst bij huisdieren [PDF]
De Wagenrenk: Vuurwerkangst bij honden: Medicatie voor de acute patiënt
De Wagenrenk: De behandeling van vuurwerkangst
KNMvD: Nog geen NVWA boetes verstrekt voor gebruik Alprazolam
The use of imepitoin (Pexion™) on fear and anxiety related problems in dogs – a case series
“Wandelen met je al dan niet fris aangekomen rescue hond kan een belevenis op zich zijn. Voor veel van onze rescues is dat iets wat ze nog nooit gedaan hebben.
We denken dan ook dat een stukje achtergrondinformatie op zijn plaats is en dat tips om dat zo veilig mogelijk te laten verlopen meer dan welkom zijn. Ongelukjes zitten namelijk in hele kleine hoekjes.
Belangrijk is om te starten met een stukje achtergrond en wat onze hondjes wel en niet gezien hebben. Dit om het inlevingsvermogen van de kersverse baasjes te vergroten, want we staan vaak niet stil bij welke indrukken ze allemaal nieuw opdoen tijdens die wandelingen en hoe overweldigend het voor de hond kan zijn.
Op de Caribische eilanden kennen we wel verkeer, maar dat is niet in vergelijking met het drukke Nederland. Onze honden komen op het eiland niet in aanraking met fietsers, buitenspelende kinderen, brommers, bussen, elektrische steppen, trams, passerende mensen of groepen kinderen op de stoep, tractoren en ook geen passerende honden aan lijnen of los in het park of op straat. Wat ze wel kennen zijn passerende auto’s, af en toe een voorbijganger, de honden waar ze mee samenleven in hun tuin of op het erf en af een toe een zwerfhond die voorbij komt wandelen. Dit zien ze, áls ze het al überhaupt zien, vanuit hun erf of tuin en vaak vanachter een hek. Of zijn ze er met hun zwerftocht op een negatieve, beangstigende manier mee in aanraking gekomen doordat ze langs de kant van de weg uit een auto gezet zijn of gezworven hebben. Streetwise op een manier waar je niet heel blij van wordt.
Op het center rijden geen auto’s, dus de pups die daar zijn opgegroeid, kennen deze drukte dan ook niet tot nauwelijks. Als de vrijwilligers tijd hebben gaan ze wel eens met ze zwemmen of wandelen maar intensief kennis maken en socialiseren op gebied van verkeer kun je dat niet noemen. Je zou dit met recht een achterstand in de socialisering kunnen noemen. Iets om rekening mee te houden in elk geval.
Dan kom je aan in Nederland, waar alles zo anders is. Je leeft ineens in een huis, met vaak een heel gezin en moet je ineens in de drukte aan een lijn, die je ook nog niet al te vaak om gehad hebt, een rondje lopen in deze voor jou grote chaos. Sommigen doen dat vanaf dag 1 prima, maar er zijn ook zeker honden die daar heel erg aan wennen moeten. En ik snap dat! En jij nu waarschijnlijk ook.
We vragen op dat moment al heel veel van onze nieuweling en er hoeft maar iets te gebeuren en de paniek kan toeslaan. Dan is het des te belangrijker dat je je materiaal in orde hebt. Wij adviseren voor de eerste maanden sowieso een 3-puntstuig, omdat ze zich daar niet binnen 2 seconden kunnen uitwurmen. Een riem aan een halsband of aan een ander soort tuig is, niet overdreven, binnen 2 seconden uitgetrokken. De hond gaat er van schrik vandoor en jij blijft achter met een lege riem en halsband in je hand. Wat wel aan te raden is, is een halsband met naamtag en/ of gps tracker als extra safety mocht er onverhoopt toch nog iets mis gaan. De riem gaat dus niet aan de halsband maar aan het tuig. Let met de koop op dat je een goed passend tuig koopt. Niet te strak want dat snijdt en schuurt, niet te los want dan bestaat nog de kans op ontsnapping.
Maar wat voor een riem kies je dan en waarom geen flex / rollijn?
Wat je qua materiaal fijn vindt is heel persoonlijk. De een vindt leer prettig in de hand liggen, de ander nylon en weer een ander kiest voor biothane. Dat maakt op zich niet zo heel veel uit. Ook qua lengte zijn er voor verschillende omstandigheden verschillende lengtes te koop. Wel merken we dat de langere lijnen van 3 of meer meter de honden meer ruimte tot snuffelen en keuzes maken geeft en dat heeft een positieve invloed op het gedrag van de hond. Veel honden ontspannen aan de lijn als ze iets meer ruimte tot hun beschikking hebben.
Maar hoe zit dat dan met zo’n flexlijn/ rollijn? Daar geef je ze toch ook ruimte mee?
Ja ruimte geef je ze… maar we merken steeds vaker hoe onveilig deze lijnen zijn. Het handvat is groot, zwaar en onhandig. Het gebeurd helaas te vaak dat dat handvat per ongeluk losgelaten wordt , valt, vervolgens zichzelf met een rotvaart richting de hond oprolt, tegen de hond klapt, wat een schrikreactie teweeg brengt bij de hond en deze in pure paniek op de vlucht slaat met dat ding achter hem aan. Een schrikbeeld voor ons als rescueers en menig zoekgroep die de vermiste hond moet opsporen. Dit wil je als hond en baas echt niet meemaken! Een trauma die makkelijk voorkomen kan worden door de keuze van ander materiaal.
Belangrijke tip voor je wandelingen. Hou je wandelingen in de drukte kort en loop dezelfde route. Merk je dat er gewenning optreed kan je je route beetje bij beetje gaan uitbreiden. Wissel die drukke stadswandelingen regelmatig af met een rondje bos, hei of platteland zodat je hond ook rondjes heeft ter ontspanning en niet constant alert hoeft te zijn op alles wat voorbij schiet. Snuffelspellen als even een handje voer uitstrooien in een stukje gras wat dan even heerlijk gezocht mag worden helpt om te ontspannen. Merk je dat je hond volledig voer-ongevoelig is op de wandeling, is hij vermoedelijk zo gestresst van alles dat je echt dingen moet gaan aanpassen zodat hij rustiger kan wennen en wellicht dat is voor nu nog bijvoorbeeld een plasje in de tuin. Waar je nu start met een rustige opbouw en de tijd neemt, krijg je later dubbel en dwars uitbetaald aan plezier op de wandeling.”
